Fast Money. Tarihin Diğer Bilimlerle İlişkisi - Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları TARİHİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ Tarih bilimi insanlığı ilgilendiren geniş bir zaman dilimini aydınlatmayı hedeflemektedir. Bu nedenle tarihçiler olayların aydınlatılmasını sağlayacak çok çeşitli kaynaklardan yararlanmak zorundadır. Ancak bu kaynakların her birini incelemelerine ve değerlendirme yapmalarına imkân yoktur. Bu nedenle tarihçiler birçok bilim dalının verilerinden yararlanırlar. 1 Coğrafya Yeryüzünü beşeri ve fiziki yönden inceleyen bilimdir. Tarihi olayların yerinin tespitinde ve tarihi olaylar üzerindeki coğrafi çevrenin etkisini açıklamada tarihe yardımcı olur. 2 Arkeoloji Kazı Bilimi Kazı Bilimidir. Kazılardan elde edilen tarihi buluntuların hangi döneme ait olduğunu ve hangi uygarlıklar tarafından yapıldığını araştırır ve değerlendirir. Tarihe, özellikle tarih öncesi dönemden kalan eserlerin kazılarla bulunmasında ve değerlendirilmesinde yardımcı olur. 3 Antropoloji İnsan Bilimi Irk bilimidir. İnsan ırklarını sınıflandırır. İnsan ırkının gelişimini, kültürlerin, yazının icadından önceki devirlerden başlayarak bugüne kadarki gelişmeleri inceler. Fiziki Ve Sosyal Antropoloji olmak üzere ikiye ayrılır a Fiziki Antropoloji İnsan ırkları ile bu ırkların biyolojik yapılarını, özelliklerini ve gelişimlerini konu edinir. b Sosyal Antropoloji Toplumlarca oluşturulan kültürleri inceler. 4 Etnografya Kavimler Bilimi Toplumun örf, adet ve gelenekleri ile sosyal ve kültürel yapılarını inceler. Etnografyanın ortaya çıkardığı bulgular özellikle yazılı kaynakların yetersiz kaldığı dönemlerin aydınlatılmasında önemli katkılarda bulunur. 5 Kronoloji Takvim Bilimi Kronoloji, tarihi olayların zamanının belirlenmesinde ve sıralanmasında tarihe yardımcı olur. Zamanı tespit edilemeyen olayların doğru olarak değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır. Tarih boyunca değişik toplumlar farklı takvimler kullanmışlardır. Kronoloji bu takvimlerin günümüzde kullandığımız takvime göre düzenlenmesine de önemli katkılarda bulunmaktadır. 6 Felsefe İnsana doğru düşünmeyi, veriler arasında ilişki kurmayı, olaylara farklı açıdan bakmayı öğretir. Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih Felsefesi denir. 7 Paleografya Yazı Bilimi Eski yazıları okuma bilimidir. Eski yazıları ve günümüze ulaşan yazı şekillerinin geçirmiş olduğu evreleri inceler. Mezopotamya tarihi için çivi yazısının, Mısır tarihi için hiyerogliflerin resim yazısı, Orta Asya Türk tarihi için Göktürk, Uygur ve Çin alfabelerinin, İslam devletlerinin tarihi için Arap alfabesinin, Avrupa milletlerinin tarihi için Latin alfabesinin bilinmesi gereklidir. 8 Epigrafya Yazıtlar bilimi Anıtlar üzerindeki yazıları ve kitabeleri inceleyen, çözümleyen ve yorumlayan bilim dalıdır. Örneğin Göktürklerin Orhun Abideleri, Uygurların Karabalgasun Yazıtları, mezar taşları ve Türk İslam devletlerinde birçok mimari eserde bulunan yazıtların okunması Epigrafya biliminin ilgi alanına girmektedir. 9 Sosyoloji Toplum bilimi İnsan topluluklarının yaşayışlarını, meydana getirdikleri kurumları ve bu kurumların toplumsal yaşama etkilerini inceleyen bilim dalıdır. Tarih insan topluluklarının yaşayışlarını incelediğinden sosyoloji biliminin verilerinden yararlanır. 10 Filoloji Dil Bilimi Geçmişte veya günümüzde var olan dilleri inceler. Diller arasındaki bağları ve sözcük alış verişlerini araştırarak, toplumların kültürel alandaki gelişmişliklerini ve değişik kültürler arasındaki ilişkileri aydınlatır. 11 Diplomatik Belgeler bilimidir. Belgeleri tür Ferman, Şeriye Sicili, Antlaşma metinleri vb., şekil ve içerik bakımından değerlendiren bilim dalıdır. Tarihsiz belgelerin tarihlendirilmesi, belgelerin sahte olup olmadığı, hangi makamdan hangi makam yazıldığı, belgelerin üzerindeki işaretlerin ve şekillerin ne anlama geldiği, kurumlar ve devletlerarası yazışma şekilleri, bürokrasi, hukuk, devlet politikası, yönetim anlayışı vb. konularda tarih bilimine yarar sağlar. 12 Nümizmatik Meskukat / Para Bilimi Eski paraları inceleyen bir bilim dalıdır. Paralar, bir devletin siyasi ve ekonomik durumunun anlaşılması açısından önemli belgelerdendir. Paraların incelenmesi zamanın bilinmesinde, devrin ekonomik ve sosyal yapısının anlaşılmasında tarihçilere yol gösterir. 13 İstatistik Belirli bir amaç için veri toplama, tablo ve grafiklerle düzenleme, sonuçları yorumlama, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir. 14 Ekoloji Canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen ve doğanın korunmasına yönelik çalışmalar yapan bir bilim dalıdır. Doğal dengedeki bozulmalar insan yaşamı, olayların oluşumu ve tarihin akışını da önemli bir şekilde etkilemiştir. 15 Kimya Karbon 14 metodu ile tarihi buluntuların madde yapısını inceleyerek ait oldukları zamanı belirler. İnsan, bitki ve hayvan fosillerinin yaşlarını tespit etmekte kullanılan bir metottur. Bu sayede uygarlık gelişimi daha iyi anlaşılır. 16 Sanat Tarihi Fertlerin ve toplumların bıraktıkları eserleri inceleyerek kültürel gelişmişlikleri hakkında bilgi verir. 17 Psikoloji İnsan karakteri ve davranışı konularını inceleyen bir bilimdir. Psikoloji bilimi tarihe mal olan önemli kahramanların tutum ve davranışlarının anlaşılmasında tarihçilere yardımcı olur. 18 İktisat Ekonomi Tarihi olayların meydana gelmesinde ekonomik faktörler önemli bir yer tutar. Bu nedenle iktisat bilimi tarihi olayların aydınlatılmasında önemlidir. 19 Toponomi Yer adlarını inceleyen bilimdir. Tarihi olayların meydana geldiği bölgelerdeki yer isimlerinin nereden geldiğinin ve anlamlarının bilinmesini sağlar. 20 Antrotoponomi İnsan adlarını araştırır. 21 Arkeometri Arkeolojik buluntuları tarih sırasına göre tasnif eder. 22 Heraldik Armalar bilimidir. 23 Sicillografi Eski dönemlerde kullanılan mühürleri inceleyerek tarihe yardımcı olur. 24 Geneoloji Şecere bilimi Toplumların soy ağacını inceleyerek tarihe yardımcı olur. 25 Teoloji Din bilimidir. Dinlerin özelliklerini araştırır. Dinlerin insan toplulukları üzerindeki etkilerini araştırarak tarihe yardımcı olur. Tarihin diğer bilimlerle ilişkisi coğrafya Arkeoloji Antropoloji Etnografya Takvim Bilimi tarih ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım Öylesine biri Çoooook teşekkürler. Tamda istediğim gibi. Bana çok yardımcı oldunuz. 2021-01-11Öğrenciiii Yaaaa Harikasınız bilgiler tam istediğim türdendi teşekkürlerrr 2019-09-30napcan kimin yazdığını eski bir uygarlık ile ilgili araştırma yapılırken tarih bilimi kullanılır mı 2016-12-24Ayşegül Çiftçi Çok teşekkür ediyorum. Çok işime yaradı. 2016-12-15NOname Çok güzel, Sinavima çok yardımcı elinize kolunuza sağlık.....♡♡♡ 2016-11-10I am yusuf iyi bu aMa daha kısası yokmu mesela arkeoloji=kazı bilimi gibi 2016-10-27Michael Michaelovich. Çok teşekkürler. 2016-10-05 Tarih ve Diğer Bilimler Kısa Özet Tarihin tanımı, yöntemi ve incelediği konular dünden bugüne bir hayli değişti. Bu minvalde, tarihçinin soruları ve bu soruları cevaplama tarzı da farklılaştı ve zenginleşti. Günümüzde, siyasi hadiseleri büyük yapılar ve kahramanlar etrafında kronolojik bir dizgeye oturtmanın ötesinde bir tarihçilik yapılıyor. Bunu, sosyal bilimlerin genelindeki değişimin bir cüzü olarak görmek yerinde olur. Zira sosyal bilimlerdeki perspektifler, araştırma olanakları ve araçları da büyük ölçüde yenilendi. Bu durum, tarihi amacından yöntemine kadar her konuda diğer bilimlerle işbirliğine sevk kitap, tüm dünyada ama özellikle de Türkiye’de insan ve toplum çalışmalarının sert disiplin ayrımı yerine disiplinlerin işbirliğiyle daha verimli olacağı inancıyla kaleme kaleme alırken merak edilen ve cevabı aranan en temel soru tarihle diğer bilimler arasında geçmişten bugüne nasıl bir ilişki ve etkileşim olduğuydu. Tarih ve ilgili bilim dalı arasında disiplinlerarası çalışmanın olanakları ve sınırlılıkları ise bir diğer önemli temaydı. Bu temel sorulara cevap ararken doğal olarak her bir bilim dalının tarihle etkileşimi bağlamında tanımı, kapsamı, tarihsel gelişimi, kaynakları, kavramları ve metodolojisi edebiyat, felsefe, sosyoloji, antropoloji, mimarlık, biyoloji, siyaset bilimi, coğrafya, dilbilim, doğa bilimleri ve psikoloji ile etkileşiminin ele alındığı bu çalışmada, özgün sorular, başlıklar ve önerilerle, okuyucuya tarih ve diğer bilimler üzerine yeniden düşünme ve tartışma imkanı veren disiplinlerarası bir perspektif Yazarları Milay Köktürk, Mehmet Tayfun Amman, Adem Bölükbaşı, Mehmet Yaşar Ertaş, Yılmaz Daşcıoğlu, İbrahim Şirin, Süleyman İnan, Yasemin Beyazıt, Mustafa Beyazıt, Yunus Uğur, Oya Şenyurt, Necmettin Alkan, A. Teyfur Erdoğdu Okuyanı delirttiği varsayılan Necronomicon, El Hazret isimli Arap bir gezgin tarafından 700'lü yıllarda Şam'da kaleme alındı. Kitabın orijinali hiçbir zaman bulunamadı ancak şu an belli bir kısmının yazılı halinin piyasalarda mevcut olduğu söyleniyor. Gerçekten ürkütücü detaylar barındıran gerçek bir büyü kitabı olarak kabul ediliyor. 'Arabın Kitabı', 'Ölülerin Çağrı Kitabı', 'Çıldırtan Kitap' gibi birçok isimle anılan kitabın korkunç fikirler aşıladığı, karanlık gerçekleri ile okuyanları deliliğe hatta ölüme götürdüğüne dair inanışlar da nasıl harekete geçirilir?İddialara göre kitap, El Hazret’in, yıllarca çöllerde arayıp çok eski günlükleri bulması ve delirmesinden sonra kötü ruhlarla karşılaşmasını, insanların yeryüzüne gelmesinden önce yaşanan azothoth dönemini, ruhlar alemiyle nasıl iletişim kurulacağını ve ölülerin nasıl harekete geçirileceğini anlatıyor. "İnsanlar ne okuyup deliriyor?" derseniz, tufan öncesiyle ilgili gerçekleri, Tevrat'taki 'Yaratılış' bölümüyle, mitolojik kaynaklar arasında kesin benzerlikler olmasına rağmen Tevrat'ın bunları gizlemekte olduğunu, bugüne kadar yapılan çevirilerin ise kutsal kitabın aslına çok uzak olduğunu, geniş ayrıntılarla geçmişin ve dinlerin kaynağının iç yüzünün anlatıldığı göre kitabın, insan ırkının dünyadan önce başka bir yerde olduğu, özel zamanların belirlenmesiyle ve özel semboller kullanılarak, eskilerle iletişim kurulabileceği ve onlardan istenilen kozmik bilgilerin alınabileceği bilgilerini kapsadığına inanılıyor. Ayrıca kitapta geçmişe ve geleceğe hakim olmanın mümkün olacağını ancak bunun tehlikeli bir yol olduğunu çünkü insanın taşıyabileceği bilgiyi edinmesi ve bunun farkında olması gerektiğinin anlatıldığına dair inanışlar da da...Hatta ünlü kahin Nostradamus'un ünlü 'Yüzlükler'inin ilk iki dörtlüğünde anlattığı metodunun kaynağı iddialara göre Necronomicon'dan alınmış. Necronomicon'da geleceği görmenin yolları da anlatıldığı için Nostradamus’un geleceği görebilmesinin bu sayede olduğu söyleniyor. Nostradamus’un yazdığı ilk iki dörtlük ise şöyle "Gece yarısı, gizli odamda yalnız çalışırken, otururum üç ayaklı pirinç sehpada. Küçük bir ışık gelir, insansız yerden. Düşüncemi aydınlatır, talihimin boş yere olduğuna inanmıyorum. Asa ellerimin arasında, konuşulur Branches ortamında, su hareketleniyor, limbe eteğinden ayağa, büyük bir korku, içten bir ses, farklı bir titreme, ilahi ışık kutsal haber artık yanımdadır."Nostradamus'un ne demek istediğini ve nereye varmaya çalıştığını anlayamamakla birlikte bu kitabı okuyanlar neden deliyor oraya gelelim. Necronomicon’un çıldırtması olarak bildiğimiz delirme, diğer delirmelerden biraz farklı olduğu düşünülüyor. İddialara göre bilinen, inanılan her şeyi kitabın reddetmesi ve gerçeklerin çok farklı ve belki de çok acımasız olması yüzünden okuyanlar şoka giriyor ve zihinlerine mi ağır geliyor yoksa insanlar delirmeye yer mi arıyor bilemeyiz ama şu anda da bu kitabın farklı bir sürü kopyasının mevcut olduğu söyleniyor. Hatta bu kitabın Papalık tarafından yasaklandığı ve Vatikan'da saklandığı, bir kopyasının da İngiliz Müzesi'nde saklı tutulduğu iddialarıyla birlikte bazı kaynaklara göre de Adolf Hitler'in ökülte olan din ve bilimin kapsamı dışında kalan doğaüstü inançlar ve uygulamalar ilgisi sonucunda kitabın bir kopyasını ele geçirdiği belirtiliyor.

tarih ve diğer bilimler özet